SylabUZ

Wygeneruj PDF dla tej strony

Współczesna polszczyzna - opis przedmiotu

Informacje ogólne

Nazwa przedmiotu	Współczesna polszczyzna
Kod przedmiotu	09.3-WH-DiksP-WJP-Ć-S14_genYF00B
Wydział	Wydział Humanistyczny
Kierunek	Dziennikarstwo i komunikacja społeczna
Profil	ogólnoakademicki
Rodzaj studiów	pierwszego stopnia z tyt. licencjata
Semestr rozpoczęcia	semestr zimowy 2021/2022

Informacje o przedmiocie

Semestr	2
Liczba punktów ECTS do zdobycia	6
Typ przedmiotu	obowiązkowy
Język nauczania	polski
Sylabus opracował	dr hab. Marzanna Uździcka, prof. UZ

Formy zajęć

Forma zajęć	Liczba godzin w semestrze (stacjonarne)	Liczba godzin w tygodniu (stacjonarne)	Liczba godzin w semestrze (niestacjonarne)	Liczba godzin w tygodniu (niestacjonarne)	Forma zaliczenia
Wykład	30	2	-	-	Egzamin
Ćwiczenia	30	2	-	-	Zaliczenie

Cel przedmiotu

Wiedza: nabycie wiedzy o funkcjonowaniu systemu współczesnego języka, o jego podsystemach: ogólnie - fonologicznym, szczegółowo - morfologicznym, syntaktycznym, semantyczno-leksykalnym; nabycie wiedzy o stanie ortografii i interpunkcji we współczesnej polszczyźnie.

Umiejętności: nabycie umiejętności analizy i oceny zjawisk językowych na poszczególnych poziomach struktury języka, nabycie umiejętności poprawnego posługiwania się językiem polskim w mowie i piśmie.

Kompetencje: ukształtowanie świadomości językowej i potrzeby posiadania wysokiej kompetencji językowej, ze szczególnym uwrażliwieniem przyszłych dziennikarzy na „czystość” języka wypowiedzi medialnych.

Wymagania wstępne

brak

Zakres tematyczny

Wykład

1. Główne cechy języka ogólnopolskiego XX i XXI wieku.

2. Źródła informacji o poprawności współczesnej polszczyzny: wykorzystanie słowników, leksykonów i encyklopedii oraz światowych zasobów bibliotek cyfrowych

3. Fonetyka: charakterystyka artykulacyjna i akustyczna współczesnego systemu spółgłoskowego i samogłoskowego; istota i rodzaje upodobnień.

4. Morfologia: wyraz, leksem, morfem; klasyfikacja morfemów (strukturalna, dystrybucyjna, funkcjonalna).

5. Słowotwórstwo a fleksja. Derywat (temat słowotwórczy, formant słowotwórczy). Rodzaje derywacji. Ogólna klasyfikacja derywatów (transpozycyjne, mutacyjne, modyfikacyjne). Strukturalne a realne znaczenie wyrazów. Kategoria słowotwórcza a typ słowotwórczy. Kategorie słowotwórcze rzeczowników.

6. Polszczyzna jako język fleksyjny. Forma fleksyjna (temat fleksyjny, flektyw, końcówka fleksyjna). Paradygmat fleksyjny, typy paradygmatów.

7. Deklinacja: klasy deklinacyjne, końcówki wspólnofunkcyjne, osobliwości deklinacji rzeczownikowej.

8. Koniugacja: typy budowy form czasownikowych: struktury fleksyjne, afleksyjne, aglutynacyjne, analityczne.

9. Komunikatywne funkcje wypowiedzi (wypowiedzenie a tekst).

10. Wypowiedzenie jako jednostka komunikatywna języka. Klasyfikacja wypowiedzeń. Hipotaksa, parataksa.

12. Stosunki syntaktyczne w wypowiedzeniu; akomodacja syntaktyczna.

Ćwiczenia

1. Zasady ortograficzne we współczesnej polszczyźnie.

2. Zasady interpunkcyjne we współczesnej polszczyźnie.

3. Zasady poprawnej wymowy wyrazów i połączeń wyrazowych (wymowa nosówek we współczesnej polszczyźnie).

4. Charakterystyka systemu słowotwórczego współczesnej polszczyzny (analiza derywatów rzeczownikowych, przymiotnikowych, czasownikowych).

5. Nazwy własne we współczesnej polszczyźnie: tworzenie przymiotników od nazw własnych, kategoria nazw mieszkańców, nazwy miejscowe i geograficzne, odmiana nazwisk.

6. Skrótowce we współczesnej polszczyźnie.

7. Fleksja nazw pospolitych.

8. Nowe słownictwo polskie: nazwy abstrakcyjne, nazwy przedmiotów, osób i miejsc, przymiotnikowe nazwy cech, proporcje ilościowe.

9. Składniki wypowiedzenia pojedynczego, stosunki między składnikami (składnia zgody i rządu - zagadnienia poprawnościowe).

10. Funkcje syntaktyczne składników wypowiedzenia pojedynczego.

11. Syntaktyczne użycia form przypadkowych. Składnia liczebników polskich. Łączliwość syntaktyczna i funkcje znaczeniowe przyimków. Funkcja spójników. Syntaktyczne

użycie zaimków osobowych, zwrotnych i dzierżawczych. Szyk wyrazów w zdaniu.

12. Segmentacja wypowiedzeń; relacje wypowiedzeń składowych oraz ich wykładniki.

Metody kształcenia

Wykład informacyjny, wykład konwersatoryjny, opis wyjaśniający, opis klasyfikujący, prezentacja, rozmowa nauczająca, dyskusja.

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Ocena aktywności studentów, ocena ćwiczeń praktycznych, prezentacja, zaliczenie kolokwium, zdanie egzaminu.

Literatura podstawowa

Karpowicz K., Kultura języka polskiego. Wymowa, ortografia, interpunkcja, Warszawa 2009.

Nagórko A., Zarys gramatyki polskiej, Warszawa 2002.

Ostromęcka-Frączak B., Dokąd zmierza polszczyzna?, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN” LXII, 2016, s. 81-89.

Ożóg K., Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku. Wybrane zagadnienia, Rzeszów 2001.

Polszczyzna na co dzień, red. M. Bańko, Warszawa 2006.

Rada Języka Polskiego – https://rjp.pan.pl/

Słownik Języka Polskiego PWN – https://sjp.pwn.pl/

Strutyński J., Gramatyka polska. Wprowadzenie. Fonetyka. Fonologia. Morfologia, Kraków 1996.

Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji, red. E. Polański, Warszawa 2016.

Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. A. Markowski, Warszawa 2004.

Literatura uzupełniająca

Encyklopedia kultury języka polskiego XX wieku, t. 2, Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław 1993.

Grzegorczykowa R., Wykłady z polskiej składni, Warszawa 1999.

Jadacka H.,System słowotwórczy polszczyzny (1945–2000), Warszawa 2001.

Smółkowa A., Nowe słownictwo polskie. Badania rzeczowników, Wrocław 1976.

Uwagi

brak

Zmodyfikowane przez dr Krystian Saja (ostatnia modyfikacja: 12-05-2021 18:09)