1. SylabUZ
2. Wydział Humanistyczny
3. semestr zimowy 2021/2022
4. Filologia germańska - pierwszego stopnia
5. Gramatyka kontrastywna polsko-niemiecka

Wygeneruj PDF dla tej strony

Gramatyka kontrastywna polsko-niemiecka - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Gramatyka kontrastywna opisuje różnice i podobieństwa w budowie dwóch lub więcej języków. Porównań można dokonywać na płaszczyźnie całej gramatyki (całego systemu) lub tylko na wybranym fragmencie (podsystemie), np. porównując składnię, fleksję, fonetykę itd. W tym przypadku przedmiotem analizy będą określone podsystemy języka polskiego i niemieckiego. Uchwycone w trakcie analizy empirycznej przykłady różnic i podobieństw stanowią podstawę do formułowania wniosków uogólniających (reguł kontrastywnych), które kształtują świadomość językową i tym samym umożliwiają efektywną naukę i użycie języka w sytuacjach komunikacyjnych. Opis kontrastywny danych par językowych jest również nieodzowny przy opracowywaniu materiałów i podręczników do nauki języka obcego. Stosując profilaktykę najczęściej popełnianych błędów interferencyjnych zwraca się uwagę zarówno na różnice jak i podobieństwa w budowie języków.

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Brak wymagań wstępnych. 

Należy jednakże oczekiwać, że studenci mają podstawową wiedzę na temat budowy języka ojczystego wymaganą na poziomie maturalnym, potrafią rozróżniać części mowy i części zdania oraz znają podstawową terminologię językoznawczą w tym zakresie.

Zakres tematyczny

Punktem wyjścia analizy kontrastywnej jest przedstawienie przedmiotu gramatyki kontrastywnej i jej celów badawczych. Omówiona zostanie historia i stan obecny gramatyki kontrastywnej wraz z występującymi w tym obszarze metodami badań. 

Studenci zapoznają się z praktycznymi metodami opisu językoznawczego wychodząc od pojęcia Tertium comparationis. Zajęcia będą skupiały się na zagadnieniach ekwiwalencji i interferencji z uwzględnieniem następujących tematów:

1. Kontrasty foniczne [m.in. interferencja i transferencja; kontrasty w zakresie akcentuacji i intonacji]
2. Kontrasty morfologiczne [kategorie gramatyczne, przypadki rzeczowników, rodzaj gramatyczny, określoność/nieokreśloność rzeczowników, czasownik, przymiotnik]
3. Przyszłość wyrażana czasem teraźniejszym
4. Kontrasty składniowe [m.in. orzeczenie w zdaniu oznajmującym, rama zdaniowa, miejsce czasownika w zdaniu pytającym, miejsce orzeczenia w zdaniu podrzędnym]
5. Kontrasty leksykalne [rodzaje ekwiwalencji, kontrasty idiomatyczne, fałszywi przyjaciele]
6. Interferencja pragmalingwistyczna - różnice kulturowe pomiędzy rodzimymi użytkownikami języka polskiego i niemieckiego – spojrzenie przez pryzmat języka

Metody kształcenia

Analiza tekstów źródłowych i przykładów reprezentatywnych dla danego zjawiska podsystemu językowego w celu odkrywania podobieństw (abstrahowanie) i formułowania reguł (uogólnianie) w procesie indukcji i dedukcji. Poza tym: prezentacja wybranych zagadnień z zakresu gramatyki kontrastywnej w formie krótkich opracowań popartych przykładami (PowerPoint).

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Udział w zajęciach, poprawna prezentacja kontrastywnej analizy zdania, części mowy lub wzorca komunikacji językowej oraz zaliczenie w formie ustnej lub pisemnej kluczowych treści przerabianego materiału pod koniec semestru,

Literatura podstawowa

• Engel, U. et al.(2000): Deutsch-polnische kontrastive Grammatik. Tomy I-II. Warszawa.
• Grzegorczykowa, R. / Laskowski, R. / Wróbel, H. (1998): Gramatyka współczesnego języka polskiego. Warszawa.
• Helbig, G. / Buscha, J. (2001): Deutsche Grammatik für den Ausländerunterricht. Berlin.
• Morciniec. N. (2016): Gramatyka kontrastywna. Wprowadzenie do niemiecko-polskiej gramatyki kontrastywnej. Wydanie drugie poprawione i rozszerzone. Wrocław.

Literatura uzupełniająca

• Bartnicka, B. (2004): Grammatik des Polnischen. München.
• Bausch, K. R. (1973): Kontrastive Linguistik. [W:] Koch, W. A. (wyd.): Perspektiven der Linguistik. Tom I. Stuttgart.
• Czochralski, J. (1975): Verbalaspekt und Tempussystem im Deutschen und Polnischen. Warszawa.
• Engel, U. (2000): Deutsch-polnische kontrastive Grammatik. 2 tomy. Warszawa.
• Golonka, J. (2012): Kontrastive Grammatik Deutsch-Polnisch für polnische Studenten: Ausgewählte Probleme.Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Kątny, A. (1994): Zu ausgewählten Aktionsarten im Polnischen und deren Entsprechungen im Deutschen. Rzeszów. 
• Kątny, A. (2001): Kontrastive Analysen deutsch-polnisch. Eine Übersicht. [W:] Helbig, G. et al. (wyd.): Deutsch als Fremdsprache, tom 2.2. Berlin / New York, 392-394. 
• Kotin, M. (2015): Sprachgeschichte und Sprachvergleich. Einige Überlegungen zur kontrastiven Grammatik aus sprachhistorischer Sicht. Hamburg.
• Morciniec, N. / Prędota, S. (1990): Fonetyka kontrastywna języka niemieckiego i polskiego. Wrocław.
• Nagórko, A. (2007): Zarys gramatyki polskiej. Warszawa.
• Prędota, S. (1989): Die polnisch-deutsche Interferenz im Bereich der Aussprache. Wrocław.
• Schatte, Cz. (1989): Partizipialkonstruktionen im Deutschen und Polnischen. Katowice.
• Sternemann, R. (1983): Einführung in die konfrontative Linguistik. Berlin 
• Tęcza, Z. (2010): Gramatyka angielska i niemiecka w opisie równoległym. Rzeszów.
• Zabrocki, L. (1970): Grundfragen der konfrontativen Linguistik. [W:] Moser, H. Et al. (wyd.): Probleme der kontrastiven Linguistik. Düsseldorf, 31-52. 

Uwagi

Brak uwag

Zmodyfikowane przez dr Piotr Krycki (ostatnia modyfikacja: 23-04-2021 18:29)