1. SylabUZ
2. Wydział Humanistyczny
3. semestr zimowy 2021/2022
4. Historia - pierwszego stopnia z tyt. licencjata
5. Historia ziem polskich pod zaborami

Wygeneruj PDF dla tej strony

Historia ziem polskich pod zaborami - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Przedmiot ma za zadanie ukazanie, poprzez odpowiedni dobór tematów i literatury, zrozumienia tak ważnych i złożonych zjawisk, jak: w sferze społecznej i własnościowo-prawnej problem przejścia od stosunków feudalnych do kapitalistycznych i przemian struktur społeczeństwa polskiego, a dalej z tym związaną kwestię formowania się polskiej nowoczesnej świadomości narodowej i stopniowego uzyskania jej przez większość Polaków, tj. uformowanie się nowoczesnego narodu polskiego. Głównym celem jest doprowadzenie studenta, w dużym stopniu poprzez studia samodzielne, oparte na lekturze publikacji naukowych, do opanowania wiedzy faktograficznej, i zrozumienia złożoności tego procesu w warunkach braku własnego państwa i rozdzielenia narodu na trzy zabory i odmiennych warunków polityczno-prawnych. Wiedza ta powinna obejmować m.in. dobrą orientację w podstawowej literaturze naukowej przedmiotu, bibliografię podręczników i zarysów syntetycznych.

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Brak

Zakres tematyczny

wykład

1) Ostatnie próby reformowania i ratowania Rzeczypospolitej 1788-1794. Podobieństwa i różnice z rewolucją francuską. 2) Ziemie polskie 1795-1806: ustrój, stosunki polityczne i społeczne. Główne orientacje polityczne Polaków w kraju i na emigracji. 3) Epoka Księstwa Warszawskiego 1807-1814: szanse na niepodległość, przemiany ustrojowe i społeczne. 4). Nowy podział ziem polskich na Kongresie Wiedeńskim 1814-1815. Sytuacja polityczna i możliwości rozwoju w poszczególnych zaborach i dzielnicach. 5). Powstanie listopadowe: przyczyny, przebieg, oceny. 6). Polacy między legalizmem, pracą organiczną a irredentą 1832-1848-1863. Wydarzenia lat 1846-1848 w Krakowie, Galicji i Poznańskiem. 7). Powstanie styczniowe: przyczyny, przebieg, oceny. Drogi wyborów politycznych 1861-1864. 8) Przemiany społeczno-gospodarcze na ziemiach polskich w XIX w. – na drodze do nowoczesnego narodu. 9) Społeczeństwo polskie między germanizacją i rusyfikacją a autonomią w Galicji w II połowie XIX i na początku XX wieku. 10) Nowoczesne, masowe ruchy polityczne przełomu XIX i XX wieku: narodowy, socjalistyczny, ludowy. Odradzanie się irredenty polskiej. 11) Kwestia polska w przededniu i w czasie I wojny światowej: geneza II Rzeczypospolitej.

ćwiczenia

1) Polityczne koncepcje emigracji po 1795 r. /orientacja profrancuska; prorosyjska; koncepcja samodzielnego wybicia się na niepodległość/. 2) Polacy w kampaniach napoleońskich. Stosunek Napoleona do sprawy polskiej. 3) Epoka napoleońska i jej rezultaty: Księstwo Warszawskie: geneza, ustrój, organizacja. Konstytucja Księstwa; dekret grudniowy. 4) Kongres Wiedeński. Ziemie polskie po Kongresie Wiedeńskim (1815-1830); a/ Królestwo Polskie: konstytucja Królestwa, działalność księcia Druckiego Lubeckiego, opozycja legalna i nielegalna, b/ W. Ks. Poznańskie, c/ Rzeczpospolita Krakowska, Galicja. 5) Powstanie listopadowe – szanse powstania? 6) Wiosna Ludów na ziemiach polskich. 7) Praca organiczna na ziemiach polskich. 8) Aleksander Wielopolski – międzynarodowe i wewnętrzne uwarunkowania powstania styczniowego. 9) Społeczeństwo polskie między germanizacją i rusyfikacją a autonomią w Galicji w II połowie XIX i na początku XX wieku. 10) Nowoczesne, masowe ruchy polityczne przełomu XIX i XX wieku: narodowy, socjalistyczny, ludowy. Odradzanie się irredenty polskiej. 11) Sprawa polska podczas I wojny światowej.

Metody kształcenia

wykład: wykład nauczający

ćwiczenia: metody podające: objaśnienie lub wyjaśnienie, prezentacja multimedialna; analiza tekstów źródłowych, dyskusja.

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Warunkiem uzyskania zaliczeń jest:

wykład: obecność studenta na wykładach

ćwiczenia: ocena na podstawie uczestnictwa, aktywności na zajęciach, sposobu przygotowania zadanego tematu (prezentacja, wykład), zaliczenia kolokwium.

egzamin: egzamin ustny składający się z odpowiedzi na trzy pytania obejmuje problematykę z zakresu tematycznego przedmiotu.

Literatura podstawowa

1. Chwalba A., Historia Polski 1795-1918, Kraków 2000 i nast. wyd.
2. Kieniewicz S., Historia Polski 1795-1918 (wszystkie wyd.).
3. Wandycz P., Pod zaborami. Ziemie Rzeczypospolitej w latach 1795-1918, Warszawa 1994.
4. Zdrada J., Historia Polski 1795-1914, Warszawa 2005.

Literatura uzupełniająca

1. Ajnenkiel A., Polskie konstytucje, Warszawa 1983.
2. Benyskiewicz J., Naród bez państwa. O czynnikach integracji i dezintegracji narodu polskiego pod zaborami, Zielona Góra-Poznań 1987.
3. Buszko J., Polacy w parlamencie wiedeńskim 1848-1918, Warszawa 1996.
4. Chwalba A., Polscy w służbie Moskali, Warszawa-Kraków 1999.
5. Czubaty J., Wodzowie i politycy. Generalicja polska lat 1806-1815, Warszawa 1993.
6. Dzieje Wielkopolski, t. 2: 1793-1918, red. W. Jakóbczyk, Poznań 1973.
7. Encyklopedia historii gospodarczej Polski do 1945 roku, red. A. Mączak, Warszawa 1981.
8. Fras Z., Galicja, Wrocław 2000.
9. Garlicki A., Józef Piłsudski 1867-1935, Warszawa 1999.
10. Grochulska B., Księstwo Warszawskie, Warszawa 1991 i in.
11. Historia chłopów polskich [część: W czasie zaborów], red. S. Inglot, Wrocław 1972 .
12. Historia dyplomacji polskiej, t. 3, Warszawa 1982.
13. Ihnatowicz I., Mączak A., Zientara B., Społeczeństwo polskie od X do XX wieku, Warszawa 1996.
14. Jezierski A., C. Leszczyńska, Historia gospodarcza Polski, Warszawa 1997.
15. Kawalec F., Roman Dmowski, Warszawa 1996.
16. Kieniewicz S., Zahorski A., Zajewski W., Trzy powstania narodowe: kościuszkowskie, listopadowe, styczniowe, Warszawa 1992.
17. Łazuga W., „Rządy polskie” w Austrii. Gabinet Kazimierza hr. Badeniego 1895-1897, Poznań 1991.
18. Łepkowski T., Polska. Narodziny nowoczesnego narodu 1764-1870, Warszawa 1967, Poznań 2003.
19. Łojek J., Opinia publiczna a geneza powstania listopadowego, Warszawa 1982.
20. Łojek J., Szanse powstania listopadowego. Rozważania historyczne, Warszawa 1966.
21. Nodzyński T., Naród i jego przyszłość w poglądach Polaków w Wielkim Księstwie Poznańskim 1815-1850, Zielona Góra 2004.
22. Pajewski J., Sprawa polska podczas pierwszej wojny światowej 1914-1918, Warszawa 1998
23. Piłsudski J., Pisma zbiorowe, t. 2, Warszawa 1937 [1989].
24. Polska XIX wieku. Państwo – społeczeństwo – kultura, red. S. Kieniewicz, Warszawa 1986.
25. Powstanie styczniowe 1863-1864, red. S. Kalembka, Warszawa 1990.
26. Powstanie Styczniowe, red. S. Kalembka, Warszawa 1990.
27. Stankiewicz Z., Dzieje wielkości i upadku Aleksandra Wielopolskiego, Warszawa 1967.
28. Suleja W. Józef Piłsudski, Wrocław 1995.
29. Tomicki J., Polska Partia Socjalistyczna 1892-1948, Warszawa 1982.
30. Wapiński R., Historia polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku, Gdańsk 1997 .
31. Wapiński R., Narodowa demokracja 1893-1939, Wrocław 1980.
32. Wapiński R., Roman Dmowski, Lublin 1988.
33. Zakrzewski A., Wincenty Witos, Warszawa 1977.

Uwagi

Zmodyfikowane przez dr hab. Marceli Tureczek, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 27-04-2021 22:50)