1. SylabUZ
2. Wydział Humanistyczny
3. semestr zimowy 2022/2023
4. Filologia polska - pierwszego stopnia z tyt. licencjata
5. Czas i przestrzeń

Wygeneruj PDF dla tej strony

Czas i przestrzeń - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Wiedza: Poszerzenie wiedzy na temat metod konstruowania czasu i przestrzeni w utworach narracyjnych.

Umiejętności: Rozwinięcie umiejętności analizy metod konstruowania czasu i przestrzeni w utworach narracyjnych, wykształcenie umiejętności kreacji czasu i przestrzeni w prostej opowieści.

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Podstawowa wiedza z zakresu poetyki utworu narracyjnego.

Zakres tematyczny

1. Płaszczyzny czasowe: czas fabularny i czas narracji.
2. Konstrukcja czasu: kolejność wydarzeń w opowieści a chronologiczne następstwo w fabule.
3. Zaburzenia konstrukcji czasu: retrospekcja.
4. Zaburzenia konstrukcji czasu: antycypacja.
5. Rytm narracji: związek między czasem obejmowanym przez wydarzenia fabularne oraz jego ilością poświęconą na ich przedstawienie.
6. Przestrzeń jako składnik morfologii utworu: konstytuowanie się przestrzeni na płaszczyźnie opisu, scenerii, sensów naddanych.
7. Sposoby bezpośredniego informowania o przestrzeni: opis.
8. Perspektywa zewnętrzna.
9. Perspektywa wewnętrzna.
10. Przestrzeń a fabuła: ukształtowanie przestrzenne scen utworu narracyjnego.
11. Zależność układów czasowych i konwencji gatunkowych.
12. Zależność układów przestrzennych i konwencji gatunkowych.

Metody kształcenia

Opis wyjaśniający, praca z tekstem literackim, ćwiczenia analityczne, zadania pisarskie.

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Aktywny udział w zajęciach, zaliczenie zadań pisarskich (krótkich prac pisemnych).

Literatura podstawowa

Bal M., Narratologia. Wprowadzenie do teorii narracji, Kraków 2012 (tu rozdz. II: Opowieść. Aspekty, s. 77-182).

Bartoszyński K., Czasu konstrukcje w literaturze polskiej XX wieku, [hasło w:] Słownik literatury polskiej XX wieku, red. A. Brodzka [et. al.], Wrocław 1995, s. 147-159.

Bartoszyński K., Problem konstrukcji czasu w utworach epickich, [w:] Problemy teorii literatury. Seria 2. Wyboru dokonał H. Markiewicz, Wrocław 1987, s. 211-265.

Markiewicz H., Czas i przestrzeń w utworach narracyjnych, „Ruch Literacki” 1983, z. 1, [przedruk w:] idem, Prace wybrane, t. IV: Wymiary dzieła literackiego, Kraków 1996, s. 137-157.

Płachecki M., Przestrzenny kontekst fabuły, [w:] Przestrzeń i literatura, red. M. Głowiński i A. Okopień-Sławińska, Wrocław 1978, s. 55-78.

Sławiński J., O opisie, „Teksty” 1981, nr 1, [przedruk w:] idem, Prace wybrane, t. IV: Próby teoretycznoliterackie, Kraków 2000, s. 214-240.

Sławiński J., Przestrzeń w literaturze: elementarne rozróżnienia i wstępne oczywistości, [w:] Przestrzeń i literatura, red. M. Głowiński i A. Okopień-Sławińska, Wrocław 1978, [przedruk w:] idem, Prace wybrane, t. IV: Próby teoretycznoliterackie, Kraków 2000, s. 195-213.

Literatura uzupełniająca

Bachtin M., Czas i przestrzeń w powieści, przeł. J. Faryno, „Pamiętnik Literacki” 1974, z. 4, s. 273-311.

Brzostek D., Czas dzieła literackiego: przypadek „science fiction”, [w:] Z teorii dzieła literackiego, red. A. Stoff, M. Cyzman, Toruń 2003, s. 167-211.

Handke R., Rola kategorii adresata narracji w fantastyce naukowej, [w:] Prace z poetyki poświęcone VI Międzynarodowemu Kongresowi Slawistów, red. M. R. Mayenowa, J. Sławiński, Wrocław 1968, s. 133-148.

Izdebska A., Gotyckie labirynty, [w:] Wokół gotycyzmów: wyobraźnia, groza, okrucieństwo, red. G. Gazda, A. Izdebska, J. Płuciennik, Kraków 2002, s. 33-41.

Kłosiński K., Problematyka czasu w powieści historycznej XIX wieku, „Ruch Literacki” 1975, z. 1, s. 31-41.

Kubicka H., Tam, gdzie czai się zło. Przestrzeń w horrorze jako mechanizm budzenia strachu, „Acta Universitatis Wratislaviensis” nr 3212: „Literatura i Kultura Popularna” XVI, Wrocław 2010, s. 71-89.

Martuszewska A., Architektonika literackiego romansu, Gdańsk 2014 (tu rozdz. IV: Ogrody i pałace miłości, s. 109-133;  rozdz. V: Wiecznotrwała teraźniejszość, raje rzekomej przeszłości i czas właściwy romansu, s. 135-170).

Martuszewska A., Poetyka polskiej powieści dojrzałego realizmu (1876-1895), Wrocław 1977 (tu rozdz. II: Czas i przestrzeń, s. 68-92).

Smuszkiewicz A., Stereotyp fabularny fantastyki naukowej, Wrocław 1980 (tu rozdz. IV: Słownik fabularny i chronografia, s. 121-155).

Stoff A., Czas mianowany w strukturze utworu epickiego, [w:] idem, Studia z teorii literatury i poetyki historycznej, Lublin 1997, s. 136-150.

Tambor J., Wyznaczniki czasu przedstawionego we współczesnych polskich opowiadaniach fantastycznonaukowych, „Język Artystyczny” 1987, t. 5, s. 53-62.

Timbal-Duclaux L., Ecrire un roman historique ou régionaliste, Beaucouzé 2015. 

Timbal-Duclaux L., J'ecris mon premier polar, Beaucouzé 2010.

Zgorzelski A., Semiotyzacja układów czasowych w prozie narracyjnej, „Teksty” 1973, nr 4, s. 200-210.

Uwagi

Jest to przedmiot obowiązkowy w ramach specjalności pisanie kreatywne.

Zmodyfikowane przez dr Aneta Narolska (ostatnia modyfikacja: 01-05-2022 16:17)