1. SylabUZ
2. Wydział Humanistyczny
3. semestr zimowy 2022/2023
4. Filologia polska - pierwszego stopnia z tyt. licencjata
5. PDW: Powieść kryminalna

Wygeneruj PDF dla tej strony

PDW: Powieść kryminalna - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Celem przedmiotu jest uzupełnienie i poszerzenie wiedzy z zakresu literatury XIX i XX wieku o powieść kryminalną; zapoznanie studentów z jej cechami, odmianami gatunkowymi; wskazanie kierunków rozwoju oraz pogłębienie umiejętności analityczno-interpretacyjnych uczestników kursu.

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Podstawowa wiedza z zakresu literaturoznawstwa umożliwiająca interpretację tej odmiany powieści.

Zakres tematyczny

Przedmiot obejmuje wybrane powieści kryminalne XIX i XX wieku. Omówione zostaną początki gatunku, kierunki jego rozwoju oraz cechy strukturalne. Na wybranych przykładach ukazana zostanie estetyka polskiej powieści kryminalnej oraz jej związki z literaturą europejską.

1.  Początki i tradycje powieści kryminalnej.
2. Pitaval i jego znaczenie.
3. Autorzy polskiej dziewiętnastowiecznej powieści kryminalnej.
4. Tradycja szlachecka - kryminał dworkowy.
5. W. Przyborowski, czyli kryminał w cieniu historii.
6. H. Nagiel i kryminał miejski.
7. Polski kryminał przełomu XIX i XX wieku.
8. Kryminał klasyczny "złotej ery".
9. Amerykański "czarny kryminał".
10. Polska powieść kryminalna w dwudziestoleciu międzywojennym.
11. Powieść milicyjna w dobie PRL-u.
12. Przypadek Joanny Chmielewskiej i Joe Alexa.
13. Polski kryminał po roku 1989.
14. Kryminał szwedzki.
15. Zaliczenie przedmiotu.

Metody kształcenia

dyskusja, rozmowa nauczająca, klasyczna metoda problemowa.

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Przygotowanie do zajęć i aktywny w nich udział, rozwiązanie testu sprawdzającego wiedzę. Na ocenę pozytywną składają się oceny cząstkowe:

1.Oceny z aktywności studenta - dłuższe wypowiedzi, udział w dyskusji (60%); 

2. Ocena z końcowego testu sprawdzającego (40%);

Literatura podstawowa

Powieści:

1. Alex Joe, Zmącony spokój Pani Labiryntu, Kraków 1975.
2. Christie Agata, Pułapka na myszy, przeł. A. Drakowska, Wrocław 2013.
3. Chłędowski Kazimierz, Po nitce do kłębka. Powieść, Kraków 1872.
4. Chmielewska Joanna, Całe zdanie nieboszczyka, Warszawa 2010.
5. Gardner E.S., Aksamitne pazurki, Warszawa 1978.
6. Kraszewski Józef Ignacy, Sprawa kryminalna. Powiastka, oprac. M. Rydlowa, Kraków 1987.
7. Nagiel Henryk, Tajemnice Nalewek, Warszawa 2013.
8. Nasielski Adam, Alibi, Warszawa 2013.
9. Patterson James, Marklund Liza, Pocztówkowi zabójcy, przekł. A. Szulc, Warszawa 2010.
10. Przyborowski Walery, Czerwona skrzynia, Warszawa 2016.
11. Starostecki Tadeusz, Plan Wilka, Warszawa 2016.
12. Sue Eugène, Tajemnice Paryża, przekł. anonimowy, t. 1-2, Bydgoszcz 1990.
13. Tyrmand Leopold, Zły, Warszawa 2015.
14. Wroński M., Kino Wenus, Warszawa 2012.

 

Opracowania:

1. Adamiec Marek, „Cień wielkiej tajemnicy…” Norwid, Grabiński, Leśmian, Tyrmand, Mackiewicz, Herbert, Vincenz…, Gdańsk 1995 (tu rozdz. „Zły” Leopolda Tyrmanda czyli „koniec tajemnic Warszawy”).
2. Barańczak Stanisław, Poetyka polskiej powieści kryminalnej, „Teksty” 1973, nr 6, s. 63-82.
3. Cegielski Tadeusz, Detektyw w krainie cudów. Powieść kryminalna i narodziny nowoczesności 1841-1941, Warszawa 2015.
4. Czubaj M., Etnolog w mieście grzechu. Powieść kryminalna jako świadectwo antropologiczne, Gdańsk 2010.
5. Kryminał. Między tradycją a nowatorstwem (Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego. Scripta Humana, t. 5), red. M. Ruszczyńska, D. Kulczycka, W. Brylla, E. Gazdecka, Zielona Góra 2016.
6. Kryminał. Okna na świat (Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego. Scripta Humana, t. 9), red. M. Ruszczyńska, D. Kulczycka, W. Brylla, E. Gazdecka, Zielona Góra, 2017 .
7. Literatura kryminalna. Na tropie źródeł, red. A. Gemra, Kraków 2015.
8. Literatura kryminalna. Śledztwo w sprawie gatunków, red. A. Gemra, Kraków 2014.
9. Pasterska Jolanta, Świat według Tyrmanda. Przewodnik po utworach fabularnych, Rzeszów 2000.
10. Rogóż Jan, Pitaval. Historie o zbrodniach i karach, Kraków 2006.
11. Ruszczyńska Marta, Polski kryminał i wiek XIX, Zielona Góra 2019.
12. Siewierski Jerzy, Powieść kryminalna, Warszawa 1979.
13. Skotarczak Dorota, Otwierać, milicja! O powieści kryminalnej w PRL, Szczecin-Warszawa  2019.
14. Stachura-Lupa Renata, Detektyw Fryga na tropie: Henryk Nagiel „Tajemnice Nalewek” i „Sęp”, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2018, nr 4, s. 89-105.
15. Stachura-Lupa Renata, Pisać jak Gaboriau : o „Po nitce do kłębka" Kazimierza Chłędowskiego, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” 2013, z. 13, s. 19-32.
16. Wróblewska Violetta, Tendencje rozwojowe polskiej literatury kryminalnej po 1989 roku, „Acta Universitatis Wratislaviensis” nr 3323 („Literatura i Kultura Popularna”, t. 17 ), Wrocław 2011, s. 127-145.
17. Žižek Slavoj, Logika powieści detektywistycznej, „Pamiętnik Literacki” 1990, z. 3, s. 253-283.

 

Literatura uzupełniająca

Powieści:

1. Belmont Leo, Sprawa przy drzwiach zamkniętych, Warszawa 2012.
2. Collins Wilkie, Księżycowy kamień, przeł. J. Łoziński, Poznań 2013.
3. Gaboriau Émile, Ajent policyjny, Warszawa 1924.
4. Larsson Stieg, Mężczyźni, którzy nienawidzą kobiet, przeł. B. Walczak-Larsson, Warszawa 2009.
5. Wójt Albert, Pan dyrektor jest zajęty, Warszawa 1983.

Opracowania:

1. Caillois Roger, Powieść kryminalna, w: tegoż, Odpowiedzialność i styl. Eseje, wyb. M. Żurowski, wstęp J. Błoński, Warszawa 1967, s.167-209.
2. Kraska Mariusz, Prosta sztuka zabijania. Figury czytania kryminału, Gdańsk 2013.

Uwagi

Jest to przedmiot opcjonalny, wybierany z oferty przedmiotów do wyboru Instytutu Filologii Polskiej; przedmiot zostanie uruchomiony w zależności od potrzeb i zainteresowania w danym semestrze studiów (na podstawie deklaracji studentów/elektronicznego wyboru przedmiotów).

Zmodyfikowane przez dr Krystian Saja (ostatnia modyfikacja: 13-05-2022 20:54)