1. SylabUZ
2. Wydział Nauk Społecznych
3. semestr zimowy 2024/2025
4. Logopedia z neurodydaktyką - pierwszego stopnia z tyt. licencjata
5. Wprowadzenie do bilingwizmu

Wygeneruj PDF dla tej strony

Wprowadzenie do bilingwizmu - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Celem przedmiotu jest zapoznanie studenta z wiedzą na temat bilingwizmu (wielojęzyczności) i wpływu tego zjawiska na kompetencje językowe człowieka, zalety i trudności związane z tym zjawiskiem oraz strategie rozwijania umiejętności językowych osób w sytuacji wielokulturowości i wielojęzyczności.

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Wiedza podstawowa na temat języka, zgodna z efektami kształcenia w szkole podstawowej i ponadpodstawowej.

Zakres tematyczny

1. Pojęcia podstawowe w poszerzonym zakresie: dwujęzyczność (bilingwizm), wielojęzyczność, bilingwizm naturalny (złożony), koordynatywny (współrzędny), podporządkowany (kompozycyjny), kognitywny.
2. Odróżnienie i typologia zjawisk związanych z wielojęzycznością i wielokulturowością, w tym pseudo-bilingwizm, znajomość wielu języków (różnojęzyczność), język ojczysty, macierzysty, pierwszy, drugi, odziedziczony, nabywanie, przyswajanie języka a uczenie się języka.
3. Obiektywne i subiektywne czynniki warunkujące dwujęzyczność. Bilingwizm inteligencki (elitarny). Język wyjściowy i docelowy.
4. Korzyści i zagrożenia powiązane z wielojęzycznością. Podwójna półjęzyczność.
5. Edukacja bilingwalna – cele, założenia, efekty.
6. Polska polityka językowa w stosunku do wielokulturowości i wielojęzyczności. Programy Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej.
7. Wielokulturowość i wielojęzyczność a problemy tożsamości indywidualnej i zbiorowej.

Ćwiczenia

1. Kompetencje językowe (produktywne i receptywne) w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Interferencje językowe na poziomie gramatyki i leksyki.
2. Europejski Opis Kształcenia Językowego, standardy, strategie równomiernego rozwijania poszczególnych kompetencji językowych i specyfika uczenia się w sytuacji nierównomiernie rozwiniętych kompetencji językowych.
3. Znaczenie dbałości o język ojczysty na obczyźnie. Studium przypadku.
4. Odróżnianie problemów językowych wynikających z bilingwizmu i dysleksji. Szkoła krakowska. Propozycja prof. Liliany Madelskiej.
5. Podręczniki do nauczania języka polskiego jako obcego dla dzieci i dorosłych.
6. Językowy obraz świata w nauczaniu języka polskiego jako obcego i drugiego.
7. Strereotypy kulturowe i skrypty kulturowe w sytuacji bilingwizmu.
8. Człowiek w sytuacji migracji. Procesy asymilacji, integracji, akulturacji. Postawy wobec uczestnictwa w kulturze: marginalizacja, speparacja, asymilacja, integracja.

Metody kształcenia

Wykład

Ćwiczenia: praca w grupach, praca indywidualna z tekstem (analiza), dyskusja, wypowiedź ustna na zadany temat

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Podstawą zaliczenia ćwiczeń jest aktywny w nich udział, zaangażowanie w czasie pracy w grupie, prezentacja wyników cząstkowych i wypowiedź ustna na tematy zadane do opracowania.

Warunkiem zdania egzaminu jest zdanie testu końcowego. Próg zdawalności wynosi 51 % na ocenę dostateczną, 60% na dostateczną z plusem, 70% na dobrą, 80% na dobrą z plusem, 85% na bardzo dobrą.

Literatura podstawowa

Bugajski M., Język w komunikowaniu, tu: Bilingwizm, dyglosia, egzoglosja

Cieszyńska-Rożek J., Błasiak-Tytuła M., Parę uwag o dwujęzycznym wychowaniu i kształceniu, „Polski w Niemczech. Pismo Federalnego Związku Nauczycieli Języka Polskiego” 2019 (7), s. 24-29.

Czaplewska E., Logopedia międzykulturowa, Gdańsk 2018.

Iluk J., Nauczanie bilingwalne : modele, koncepcje, założenia metodyczne, Katowice 2000.

Lipińska E., Dwujęzyczność kognitywna, „LingVaria” 20 (2015), s. 5-68

Lipińska E., Język ojczysty, język obcy, język drugi. Wstęp do badań dwujęzyczności, Kraków 2003.

Mikłasz-Sendecka B., Przybyla O., Dwujęzyczność wczesnodziecięca. Studium przypadku „Logopedia Silesiana” 8 (2019), s. 461-486

Psychologiczne aspekty dwujęzyczności, red. I. Kurcz, Gdańsk 2007.

Rocławska-Daniluk M., Dwujęzyczność i wychowanie dwujęzyczne z perspektywy lingwistyki i logopedii, Gdańsk 2011.

Sopata A, Dwujęzyczność dzieci a ich rozwój poznawczy i językowy, „Polski w Niemczech. Pismo Federalnego Związku Nauczycieli Języka Polskiego” 2019 (7), s. 16-23.

Literatura uzupełniająca

Bilingwizm polsko-obcy dziś: od teorii i metodologii badań do studiów przypadków. Monografia zbiorowa, red. R. Dębski, W. Miodunka, Kraków 2016.

Cieszyńska J., Dwujęzyczność, dwukulturowość- przekleństwo czy bogactwo? O poszukiwaniu tożsamości Polaków w Austrii, Kraków 2006.

Czykwin E., Misiejuk D, Dwujęzyczność i dwukulturowość w perspektywie psychopedagogicznej, Białystok 2002.

Dwujęzyczność w Polsce : od badań współczesnych rodzin dwujęzycznych do analiz wielojęzyczności historycznej i literackiej, red. J. Cook, A. Libura, Wrocław 2020.

Dwujęzyczność, wielojęzyczność i wielokulturowość : edukacja i globalizacja, red. K. Kuros-Kowalska, I. Loewe, N. Moćko, Katowice 2017.

Laskowski R., Język w zagrożeniu : przyswajanie języka polskiego w warunkach polsko-szwedzkiego bilingwizmu, Kraków 2009.

Miodunka W.T., Bilingwizm polsko-portugalski w Brazylii : w stronę lingwistyki humanistycznej, Kraków 2003.

Miodunka W.T., Dwujęzyczność polsko-obca w  Polsce i  poza. jej granicami. Rozwój i perspektywy badań, „LingVaria” IX, nr 1 (2014), s. 199–226.

Ratajczak J., Języczni : co język robi naszej głowie, Kraków 2020.

Zydek-Bednarczuk U., Bilingwizm w badaniach glottodydaktycznych, społecznych i kulturowych

Żurek A., Strategie komunikacyjne osób dwujęzycznych : na przykładzie polszczyzny odziedziczonej w Niemczech, Kraków 2018.

Uwagi

Zmodyfikowane przez dr Anita Famuła-Jurczak, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 07-02-2024 10:40)