1. SylabUZ
2. Wydział Nauk Społecznych
3. semestr zimowy 2016/2017
4. Pedagogika / Logopedia i terapia pedagogiczna - pierwszego stopnia z tyt. licencjata
5. Funkcjonalny opis języka polskiego - gramatyka, semantyka, pragmatyka

Wygeneruj PDF dla tej strony

Funkcjonalny opis języka polskiego - gramatyka, semantyka, pragmatyka - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Nabycie przez studenta wiedzy z zakresu podstawowych pojęć z semantyki oraz roli kategorii znaczenia w komunikowaniu się; ukształtowanie świadomości o relacji wyrazów do rzeczywistości pozajęzykowej oraz do wyrazów w obrębie systemu leksykalnego; nabycie szczegółowej wiedzy o budowie i funkcjonowaniu podsystemów: morfologicznego i syntaktycznego współczesnego języka polskiego i ich znaczeniu w procesie komunikowania i komunikowania się; nabycie umiejętności rozpoznawania i wstępnej weryfikacji zjawisk niezgodnych z systemem morfologicznym i syntaktycznym języka polskiego; zdobycie umiejętności konstruowania poprawnych semantycznie i syntaktycznie komunikatów i zastosowania w komunikowaniu synonimii, antonimii, partonimii i hiponimii.

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Znajomość podsystemu fonetycznego i fonologicznego języka polskiego.

Zakres tematyczny

Wykłady

Wyraz jako jednostka języka. Pojęcie znaczenia wyrazu, treść znaczeniowa i zakres znaczeniowy wyrazu. Sfera desygnacyjna znaczenia a konotacja semantyczna. Rodzaje znaczeń. Przyczyny i typy zmian znaczeniowych. Zjawisko wieloznaczności: polisemia i homonimia. Relacje znaczeniowe między wyrazami: synonimia (rodzaje synonimów), antonimia, hiponimia, partonimia.

Ćwiczenia

Wyraz jako jednostka języka i mówienia. Morfem jako najmniejsza jednostka znaczeniowa. Funkcja i typ przekazywanych informacji przez morfem. Zasady i mechanizmy tworzenia nowych wyrazów we współczesnej polszczyźnie. Podstawowe mechanizmy słowotwórcze języka polskiego. Znaczenie strukturalne wyrazów.  III. Funkcje komunikatywne wypowiedzenia. Podstawowe zasady budowy wypowiedzenia (stosunki miedzy składnikami, pojęcie szeregu, związku, rodzaje powiązań syntaktycznych).  Schematy zdaniowe współczesnej polszczyzny. Struktury wielopredykatowe wyrażone zdaniem pojedynczym.  Hipotaksa i parataksa. Typy wypowiedzeń niezdaniowych. Cechy składniowe tekstów mówionych. Poprawność składniowa (wyrazy funkcyjne, szyk wyrazów w zdaniu, skróty).

Metody kształcenia

Wykłady – opis wyjaśniający, opis klasyfikujący, opis uzasadniający, prezentacja.

Ćwiczenia – opis wyjaśniający, opis klasyfikujący, opis uzasadniający, dyskusja, dyskusja punktowa, klasyczna metoda problemowa, prezentacja.

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Ćwiczenia

Na ocenę z ćwiczeń składają się wyniki osiągnięte na kolokwiach (50%) oraz aktywny udział w zajęciach (student przygotuje wcześniej podane zagadnienia na podstawie uzgodnionej literatury) (25%), wykonanie na zaliczenie przygotowanego indywidualnie przez prowadzącego zestawu ćwiczeń dotyczącego (do wyboru) morfologii, składni bądź semantyki (25%). Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest obecność na wszystkich zajęciach – zajęcia opuszczone student ma obowiązek zaliczyć na konsultacjach.

Wykłady

Wykłady – średnia ocen ze kolokwiów.

Ocena końcowa

Na ocenę z przedmiotu składa się ocena z ćwiczeń (50%) i wykładów (50%). Warunkiem zaliczenia przedmiotu są pozytywne oceny z ćwiczeń i wykładów.

Literatura podstawowa

1. Apresjan J. D., Semantyka leksykalna: synonimiczne środki języka, Wrocław 1980.
2. Grzegorczykowa R., Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa 1990, s. 20-34.
3. Latocha J., Gramatyka polska: składania, Kraków 1996.
4. Łuczyński E., Maćkiewicz J., Językoznawstwo ogólne, Gdańsk 1999.
5. Nagórko A., Zarys gramatyki polskiej, Warszawa 2002.

Literatura uzupełniająca

1. Jodłowski S., Podstawy składni polskiej, Warszawa 1976.
2. Miodunka W., Podstawy leksykologii i leksykografii, Warszawa 1989.
3. Misz H., Studia nad składnią współczesnej polszczyzny pisanej, Toruń 1981.
4. Strutyński J., Gramatyka polska: fonetyka, fonologia, morfologia, Kraków 1996.
5. Tokarski J., Słownictwo: teoria wyrazu, Warszawa 1971.

Uwagi

Zmodyfikowane przez inż. Tomasz Kaczmarek (ostatnia modyfikacja: 26-07-2016 11:41)