1. SylabUZ
2. Wydział Humanistyczny
3. semestr zimowy 2016/2017
4. Filologia polska - pierwszego stopnia z tyt. licencjata
5. Translatoryczne aspekty pragmatyki i genologii polskiej

Wygeneruj PDF dla tej strony

Translatoryczne aspekty pragmatyki i genologii polskiej - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Celem przedmiotu jest pogłębienie wiedzy z zakresu współczesnych polskich teorii genologicznych i pragmatycznych, z koncentracją na zagadnieniach odmienności tradycji komunikacyjnych w dwóch odrębnych wspólnot etniczno-kulturowych. Słuchacz przeprowadza analizy funkcjonalnych, socjalnych i estetycznych wyznaczników zachowań językowych wraz z ich kulturowymi odniesieniami, analizuje wzory językowych zachowań i określa rolę autorytetu w ich upowszechnianiu. Porównuje realizacje tekstowe w różnych językach i wspólnotach pod kątem ich celowości oraz intencjonalności i dokonuje rejestru ekwiwalencji oraz istotnych różnic w tworzeniu, interpretacji i przekładzie komunikatów. W efekcie pogłębia umiejętności w zakresie rozumienia i tłumaczenia tekstów obcojęzycznych z różnych dziedzin życia. Tworzy siatkę pojęć genologicznych osadzoną w specyfice komunikacji we wspólnocie kulturowej Europy. Zapoznaje się z wybranymi aspektami kultury, krytyki i recepcji przekładu.

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

kompetencja komunikacyjna w dwóch językach równocześnie: rodzimym i obcym

Zakres tematyczny

Podstawą konwersatoriów są analizy tekstów i własne próby ich tworzenia, przy czym tematyka poszczególnych prób pisarskich wiąże się z poznawanymi zagadnieniami teoretycznymi.

1. Założenia i cele przedmiotu. Podstawowe pojęcia i terminy: tekst, gatunek, rodzaj, akt komunikacyjny, układ komunikacyjny, język, styl.
2. Miejsce pragmatyki, genologii i translatoryki wśród innych nauk humanistycznych.
3. Akt komunikacyjny w ujęciu autorów teorii aktów mowy i jej kontynuatorów. Funkcjonalnostylistyczne podłoże polskiej myśli pragmalingwistycznej i genologicznej.
4. Przekształcenia gatunkowe i historyczne wybranych wzorów zachowań komunikatywnych.
5. Błędy w komunikacji językowej, w tym i w przekładzie, oraz problem nieprzekładalności.
6. Grzeczność językowa i dystans kulturowy w komunikacji.
7. Uwarunkowanie komunikacji czasem i przestrzenią (geograficzne i ekonomiczne czynniki wpływające na kształt i zmiany wspólnot komunikatywnych).
8. Specyfika komunikacji w sytuacjach prawnych i urzędowych.
9. Specyfika komunikacji w ramach dyskursu naukowego.
10. Specyfika komunikacji we wspólnotach religijnych.
11. Porozmawiajmy o rozmowie. Pragmatyczne uwarunkowania komunikacji potocznej mówionej.
12. Wybrane aspekty komunikacji w mediach.
13. Użycie języka jako gra i zabawa.
14. Estetyka słowa – użycia artystyczne a potoczne, stylizacja wypowiedzi.
15. Tłumacz jako pośrednik między kulturami.

Metody kształcenia

polimetody (m.in. wykład, haureza, referat, odczyt, analiza i interpretacja tekstu, tworzenie tekstu, praca w grupach, prezentacja, drama)

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

pozytywna ocena ćwiczeń w analizie i tworzeniu tekstów, sprawdzian z wiedzy lub prezentacja, aktywne uczestnictwo w zajęciach

Literatura podstawowa

1. Borawski S., Furdal A., Wybór tekstów do historii języka polskiego, Warszawa 1980.
2. Borawski S., Podstawy idei poznawczej studiów nad dziejami używania języka. Esej o diachronii, [w:] Rozprawy o historii języka polskiego, red. S. Borawski, Zielona Góra 2005, s. 13-62.
3. Bugajski M., Język w komunikowaniu, Warszawa 2006.
4. Kalisz R., Pragmatyka językowa, Gdańsk 1993.
5. Mayenowa M.R., Struktura tekstu, [w:] tejże, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Wrocław-Warszawa-Kraków 2000, s. 246-305.

Literatura uzupełniająca

1. Awdiejew A., Pragmatyczne podstawy interpretacji wypowiedzeń, Kraków 1987.
2. Genologia dzisiaj, pod red. W. Boleckiego i  I. Opackiego, Warszawa 2000.
3. Boniecka B., Lingwistyka tekstu. Teoria i praktyka, Lublin 1999.
4. Bugajski M., Odbiorca i adresat w procesie komunikacji, [w:] Zielonogórskie seminaria polonistyczne 2001, red. S. Borawski, J. Brzeziński, Zielona Góra 2002, s. 75-90.
5. Duszak A., Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa 1998, s. 21-27.
6. Dyskurs jako struktura i proces, red. T.A. van Dijk, przeł. G. Grochowski, Warszawa 2001, s. 183-212.
7. Gajda S., Stylistyka funkcjonalna, stylistyka pragmatyczna, stylistyka kognitywna, [w:] Stylistyka a pragmatyka, red. B. Witosz, Katowice 2001, s. 15-22.
8. Grad J., Obyczaj i Zwyczaj, [w:] Słownik etymologiczny. Terminy ogólne, red. Z Staszczak, Warszawa 1987, s. 262 i 388.
9. Gutt E., Zrozumienie problemu z jakim aktem komunikacji mamy do czynienia, [w:] tegoż, Dystans kulturowy a przekład, Kraków 2004, s. 11-18.
10. Hejwowski K., Źródła błędów w tłumaczeniu na język ojczysty, [w:] Język rodzimy a język obcy: komunikacja, przekład, dydaktyka: materiały z XXI Sympozjum zorganizowanego przez Instytut Lingwistyki Stosowanej UW i Polskie Towarzystwo Lingwistyki Stosowanej, Warszawa, 29-30 maja 2000 r., red. A. Kopczyński, U. Zaliwska-Okrutna, Warszawa 2002, s. 149-159.
11. Karczewska D., O błędach w tłumaczeniu, [w:] Język rodzimy a język obcy: komunikacja, przekład, dydaktyka. Materiały z XXI Sympozjum zorganizowanego przez Instytut Lingwistyki Stosowanej UW i Polskie Towarzystwo Lingwistyki Stosowanej, Warszawa, 29-30 maja 2000 r., red. A. Kopczyński, U. Zaliwska-Okrutna, Warszawa 2002, s. 129-135.
12. Lalewicz J., Język, wypowiedź, akt mówienia, "Studia Semiotyczne" 3 (1972), s. 145-160.
13. Lalewicz J., Komunikacja językowa i literatura, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1975.
14. Lalewicz J., Retoryka kategorii osobowych, [w:] Tekst i zdanie. Zbiór studiów, red. T. Dobrzyńska, E. Janus, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1983, s. 267-280.
15. Lewicki R., Przekład – język – kultura, Lublin 2002.
16. Lubaś W., Pożytki z socjolingwistyki, [w:] Nowe czasy, nowe języki, nowe (i stare) problemy, red. E. Jędrzejko, Katowice 1998, s. 43-51.
17. Marciszewski W., Spójność strukturalna a spójność semantyczna, [w:] Tekst i zdanie. Zbiór studiów, red. T. Dobrzyńska, E. Janus, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1983, s. 183-190.
18. Tomiczek E., System adresatywny współczesnego języka polskiego i niemieckiego. Socjolingwistyczne studium konfrontatywne, Wrocław 1983.
19. Wierzbicka A., Different cultures, different languages, different speech acts, [w:] A. Wierzbicka, Cross-cultural pragmatics. The semantics of human interaction, Berlin 1991, s. 25-65.
20. Wierzbicka A., Genry mowy, [w:] Tekst i zdanie. Zbiór studiów, red. T. Dobrzyńska, E. Janus, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1983, s. 125-138.
21. Wilkoń A., Spójność i struktura tekstu, Kraków 2002.
22. Witosz B., Tekst i gatunek – jednostki „rozmyte”, [w:] tejże, Genologia lingwistyczna. Zarys problematyki, Katowice 2005, s. 99-111.
23. Wojtak M., Gatunki prasowe, Lublin 2004.
24. Wojtasiewicz O., Wstęp do teorii tłumaczenia, Warszawa 2005.
25. Zaśko-Zielińska M., Przez okno świadomości. Gatunki mowy w świadomości użytkowników języka, Wrocław 2002.
26. Ziomek J., Retoryka opisowa, Wrocław-Warszawa-Kraków 2000, rozdział V (spójność).

Uwagi

Jest to przedmiot obowiązkowy w ramach specjalizacji nauczanie języka polskiego jako obcego.

Zmodyfikowane przez dr hab. Tomasz Ratajczak, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 21-09-2016 20:53)