SylabUZ
Nazwa przedmiotu | Przedmiot społeczny: Psychologia społeczna |
Kod przedmiotu | 08.3-WH-E-WP-PS/2-S16 |
Wydział | Wydział Humanistyczny |
Kierunek | Filologia / Filologia germańska |
Profil | ogólnoakademicki |
Rodzaj studiów | pierwszego stopnia |
Semestr rozpoczęcia | semestr zimowy 2016/2017 |
Semestr | 1 |
Liczba punktów ECTS do zdobycia | 4 |
Typ przedmiotu | obowiązkowy |
Język nauczania | polski |
Sylabus opracował |
|
Forma zajęć | Liczba godzin w semestrze (stacjonarne) | Liczba godzin w tygodniu (stacjonarne) | Liczba godzin w semestrze (niestacjonarne) | Liczba godzin w tygodniu (niestacjonarne) | Forma zaliczenia |
Konwersatorium | 30 | 2 | 18 | 1,2 | Zaliczenie na ocenę |
Zaznajomienie z podstawami psychologii społecznej, pozwalające na wyjaśnienie, w jaki sposób ludzie myślą, czują, zachowują się i działają. Główny nacisk położono na ukazanie zintegrowanego podejścia do tej dyscypliny, zrozumienie wzajemnych powiązań i konsekwencji zachowań społecznych oraz prześledzenie praktycznych zastosowań psychologii społecznej w życiu społecznym.
Brak
1. Psychologia społeczna – jej istota i główne podejścia teoretyczne (perspektywy: społeczno-kulturowa, społeczno-poznawcza, ewolucyjna, społecznego uczenia się, fenomenologiczna). Różnice spojrzeń na osobę i sytuację oraz interakcje między nimi w poszczególnych ujęciach badawczych.
Metody badawcze wykorzystywane w psychologii społecznej: opisowe, obserwacyjne, korelacyjne, eksperymentalne oraz z udziałem modeli zwierzęcych i komputerowych.
2. Relacje psychologii społecznej z pozostałymi działami psychologii: psychologią rozwojową, psychologią różnic indywidualnych, psychologią osobowości, psychologią zdrowia, psychologią poznawczą, psychologią ekonomiczną, psychologią środowiskową, psychologią polityczną, psychologią kliniczną, oraz z psychofizjologią.
Miejsce psychologii społecznej wśród innych dziedzin wiedzy i jej powiązanie z naukami stosowanymi: edukacją, ekonomią, ekologią, inżynierią, medycyną, prawem, socjologią i politologią.
3. Wizja zintegrowanej psychologii społecznej i jej związki z: teorią systemów dynamicznych, kognitywistyką, nauką o mózgu, nauka o zachowaniu człowieka, psychologią ewolucyjną.
Udział psychologii społecznej jako nauki empirycznej w rozwiązywaniu problemów społecznych, konfliktów społecznych, paradoksów społecznych oraz rozstrzyganiu dylematów społecznych i wyzwań przyszłości.
4. Poznawanie świata społecznego. Wiedza o świecie społecznym: struktury wiedzy – funkcjonowanie wiedzy – regulacja zachowań ludzkich. Strategie poznawcze. Podstawy myślenia społecznego. Formułowanie przekonań, poglądów, opinii, sądów, wniosków i ocen społecznych.
Poznanie i rozumienie siebie samych i innych ludzi. Pojmowanie współzależności społecznej. Psychologiczne aspekty prawidłowego i zaburzonego spostrzegania społecznego oraz funkcjonowania człowieka w życiu społecznym.
5. Kobiety, mężczyźni i społeczeństwo. Płeć biologiczna, a płeć kulturowa. Teorie wyjaśniające zróżnicowanie płci. Typy pryzmatów rodzaju: androcentryzm, esencjalizm biologiczny i polaryzacja rodzajów. Stereotypy płci i kwestia nierówności płciowej. Modele wymiany społecznej – relacje: wspólnotowe, hierarchiczne, równości i bilansu.
Atrakcyjność – afiliacja- miłość. Teorie i wyznaczniki atrakcyjności. Uwarunkowania motywacji afiliacyjnej i cele zachowań afiliacyjnych. Składowe i typy miłości. Fazy rozwoju związku miłosnego.
6. Postawy a zachowania (I). Definicja, struktura, funkcje, wyznaczniki i konsekwencje postaw. Elementy systemu postawy. Wpływ postaw na zachowania ludzkie. Wartość jako szczególny rodzaj postaw. Charakterystyka eufuncjonalnych i dysfunkcjonalnych postaw społecznych.
Teorie zmiany postaw. Zmienianie postaw za pomocą oddziaływań perswazyjnych. Etapy procesu perswazyjnego i cele ulegania wpływowi perswazyjnego. Zmiana postaw poprzez określone zachowania przy udziale procesów wywołanych przez dysonans poznawczy.
7. Postawy a zachowania (II). Określenie pojęcia „zachowanie” oraz podział na zachowania werbalne i pozawerbalne. Fundamentalne zasady i mechanizmy regulacji zachowań społecznych. Teoria atrybucji, atrybucje wewnętrzne i zewnętrzne oraz podstawowy błąd atrybucji.
Teorie i metody bezpośredniego wpływania na zachowanie (bez uprzedniej zmiany postaw, przekonań czy uczuć) oraz wpływu na drodze pośredniej. Zmienianie zachowań za pomocą: bodźców sytuacyjnych, aprobaty/dezaprobaty społecznej, konformizmu, posłuszeństwa autorytetowi/władzy, heurystyk sądzenia, reguły wzajemności i technik manipulacyjnych.
8. Prospołeczność – pomocność – altruizm. Opis i typy zachowań prospołecznych. Wyznaczniki prospołeczności i główne cele działań prospołecznych. Teorie pomocności wyjaśniające skłonności ludzkie do pomagania innym. Czynniki wpływające na tryb reagowania biorcy na pomaganie. Zachowania altruistyczne jako szczególny rodzaj zachowania pomocnego. Model empatii – altruizmu Batsona i odmiany współczesnego altruizmu.
9. Agresja – próby jej zdefiniowania. Rodzaje agresji. Teorie agresji: teoria instynktów, teoria frustracji – agresji (wersja oryginalna i poprawiona przez Berkowitza) i teoria społecznego uczenia się. Czynniki wyznaczające siłę agresji i zasadnicze funkcje pełnione przez agresję.
Zjawisko przemieszczania agresji i zmiany jej postaci. Specyfika kultury przemocy. Metody przeciwdziałania, hamowania i eliminacji zachowań agresywnych.
10. Grupy społeczne (I). Kontinuum grupowości: niegrupy przypadkowe zbiorowości rzeczywiste grupy. Wyznaczniki grupowości (współzależność, tożsamość grupowa, struktura grupy). Natura grupy. Cele, którym służy przynależność do grupy. Grupy jako systemy dynamiczne. Omówienie zjawisk: facylitacji społecznej, deindywiduacji, próżniactwa społecznego, polaryzacji grupowej i syndromu grupowego myślenia.
Interakcje w grupie. Liderzy grup i podstawy ich władzy przywódczej. Specyfika relacji: lider grupy – członkowie grupy oraz „lider formalny - lider nieformalny”
11. Grupy społeczne (II). Rodzaje grup społecznych. Charakterystyka grup wsparcia społecznego (informacyjnego i emocjonalnego) i grup nacisku społecznego. Metody i techniki wywierania wpływu na grupy i poprzez grupy.
Współpraca grupowa. Konflikty wewnątrz – i międzygrupowe. Negocjacje grupowe. Grupowe podejmowanie decyzji. Kierowanie zespołowe. Różnice pomiędzy grupą a zespołem. Role zespołowe.
Opis i przykłady funkcjonowania małych i dużych grup społecznych.
12. Stereotypy i uprzedzenia (I). Stereotypy jako reprezentacje indywidualne i zbiorowe. Definicje i funkcje stereotypów oraz ich wpływ na spostrzeganie społeczne. Kategoryzacja – podstawą tworzenia stereotypów. Mechanizmy uczestniczące w powstawaniu stereotypów: poznawcze, afektywne, społeczno – motywacyjne, kulturowe. Struktura stereotypu (model sieci stereotypowej) i model przetwarzania informacji stereotypowej. Stereotypizacja w podejściu ekologicznym i kontekście grupowym.
Zjawisko tendencyjnego etykietowania i krańcowy błąd atrybucji. Język a stereotypizacja. Zmienianie stereotypów poprzez modyfikację elementów stereotypowej sieci skojarzeń. Współczesne badania nad stereotypami i techniki ich pomiaru.
13. Stereotypy i uprzedzenia (II). Uprzedzenia jako produkt uboczny funkcjonowania systemu społecznego. Wyjaśnianie różnic pomiędzy uprzedzeniem, dyskryminacją i rasizmem. Tradycyjne i współczesne podejście do uprzedzeń: ujęcie psychodynamiczne, teorie socjokulturowe i teoria rzeczywistego konfliktu grupowego.
Nowy typ uprzedzeń – ukryty rasizm. Teorie tłumaczące zjawisko ukrytego rasizmu: teoria nasilenia reakcji, teoria rasizmu awersyjnego, teoria rasizmu symbolicznego i teoria skruchy. Sposoby zapobiegania powstawaniu uprzedzeń i zwalczania bądź osłabiania już istniejących.
14. Wpływ społeczny. Teoria wpływu społecznego Latanè. Reguły wpływu społecznego Cialdiniego. Rudymentarne kategorie wpływu społecznego: konformizm (informacyjny, normatywny, urojeniowy), uległość (wraz z hiperuległością) i posłuszeństwo (eksperymenty Miligrama). Cele wpływu społecznego. Kwestia doświadczania wpływu: wpływ uświadomiony i nieuświadomiony. Typologia wpływu społecznego.
Procesy ulegania wpływowi społecznemu i jego odpierania. Metody pokonywania oporu psychologicznego i otwierania umysłu. Przegląd ważniejszych technik wywierania wpływu społecznego. Etyczna strona wpływu.
15. Wpływ manipulacyjny. Manipulacje społeczne – wyjaśnienie mechanizmów psychologicznych: manipulacje skoncentrowane na samoocenie, manipulacje wykorzystujące dysonans poznawczy, manipulacje emocjami, manipulacje poczuciem kontroli, manipulacje bazujące na wrodzonych automatyzmach i manipulacyjne kontrowersje (pranie mózgu, hipnoza manipulacyjna, perswazja podprogowa). Psychomanipulacje w sektach.
Głębokość ingerencji zabiegów manipulacyjnych w psychikę ludzką. Kontinuum technik manipulacyjnych: edukacja reklama propaganda indoktrynacja kontrola umysłu. Metody radzenia sobie z manipulacjami: naturalna obrona i techniki wyuczone.
Wykład konwersatoryjny, praca w grupach, burza mózgów.
Opis efektu | Symbole efektów | Metody weryfikacji | Forma zajęć |
Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest zaliczenie pracy pisemnej oraz kolokwium ustnego, tj. udzielenie prawidłowej odpowiedzi na 3 pytania (70% wartości oceny końcowej) oraz aktywne uczestniczenie w zajęciach (30%).
Brak
Zmodyfikowane przez dr hab. Łukasz Młyńczyk, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 27-09-2016 20:51)