Zasadniczym celem zajęć jest przyswojenie przez studenta wiedzy i umiejętności niezbędnych do nauczania języka polskiego jako obcego w ramach zagadnień gramatycznych i składniowych wynikających ze "Standardów wymagań dla poszczególnych certyfikatowych poziomów zaawansowania znajomości języka polskiego jako obcego".
Wymagania wstępne
brak
Zakres tematyczny
Wykład
Systemy transkrypcji. Alfabet, głoska, litera. Lista symboli. Polska wymowa a ortografia. Akcent, intonacja w zdaniach oznajmujących, pytających i wykrzyknikowych. Polskie sybilanty.
Osobliwości polskiej ortografii.
Klasyfikacja wyrazów na części mowy.
Fleksja imienna – deklinacja rzeczownika – tabele odmiany, mechanizmy odmiany (alternacje samogłoskowe i spółgłoskowe), osobliwości w odmianie.
Zróżnicowanie formalne przymiotników i przysłówków.
System czasów we współczesnym języku polski (użycie czasu przyszłego dla opisu zdarzeń przeszłych), klasyczne tabele koniugacji.
Wzory składniowe czasowników polskich.
Wyrażanie części zdania pojedynczego.
Szyk w zdaniu.
Wskaźniki zespolenia. Budowanie tekstu spójnego wewnętrznie.
Przekształcanie zdań pojedynczych oraz przekształcanie zdań złożonych w jedno zdanie.
Imiesłowowe równoważniki zdań.
Ćwiczenia
Funkcja przypadków (kolejność omawiania zgodna z przydatnością komunikacyjną):
mianownik liczby poj. i l. mnogiej w funkcji podmiotu i orzecznika;
dopełniacz wyrażający przynależność, jako negacja biernika, dopełniacz po określeniu miary i ilości, po liczebnikach głównych, w wyrażeniach przyimkowych, w zdaniach wyrażających brak, w datach określających dzień, miesiąc, rok;
narzędnik liczby pojedynczej i mnogiej jako forma orzecznika, w funkcji instrumentalnej, narzędnik po przyimkach;
biernik liczby pojedynczej i mnogiej jako dopełnienie bliższe po czasownikach przechodnich, biernik w wyrażeniach przyimkowych;
miejscownik liczby pojedynczej i mnogiej wyrażeniach przyimkowych określających miejsce i czas czynności, precyzujących czas (rok, miesiąc), przedmiot, o którym się mówi;
celownik liczby pojedynczej i mnogiej jako dopełnienie dalsze, oznaczający nosiciela stanu.
Stosowanie niektórych form deklinacyjnych w zależności od typu tekstu i stylu wypowiedzi.
Homonimiczność zaimków względnych i pytających. Kryteria odróżniania tych klas i użycie na płaszczyźnie tekstu.
Stopniowanie przymiotników i użycie syntaktyczne stopni.
Stopniowanie przysłówków i użycie syntaktyczne stopni.
Użycie form czasu i aspektu.
Tworzenie i użycie nieosobowych form czasownika, użycie form imiesłowowych w ramach synonimii syntaktycznej, czasowniki modalne, czasowniki ruchu.
Zdania pojedyncze rozwinięte: zdania pytające (o rozstrzygnięcie, o informację), pytania niezależne i zależne, podwójna i potrójna negacja w zdaniu pojedynczym, zdania bezpodmiotowe.
Zdania współrzędnie złożone ze spójnikami: i, a, ale, albo, więc, jednak.
Zdania podrzędnie złożone ze spójnikami: jak, ponieważ, aby, bo, kiedy, gdy, że, żeby, jeżeli.
Zdania podrzędnie złożone ze spójnikiem – zaimkiem który.
Budowanie okresów warunkowych – rzeczywistych, możliwych i nierzeczywistych.
Budowanie zdań wielokrotnie złożonych.
Mowa zależna i niezależna (wykładniki formalne, sposoby przekształcania).
Użycie zaimka się w zdaniach (w tym w wyrażeniach frazeologicznych).
Metody kształcenia
wykład informacyjny, wykład konwersatoryjny; opis wyjaśniający, opis klasyfikujący, prezentacja,dyskusja
Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się
Garncarek P., Czas na czasownik. Ćwiczenia z gramatyki języka polskiego, Kraków 2002.
Kita M., Wybieram gramatykę. Cz.I i II, Katowice 1998.
Kozak K.,Ćwiczenia z gramatyki funkcjonalnej języka polskiego dla cudzoziemców. Cześć 1. Czasownik. Kraków 1994 (wyd. 5).
Klebanowska B., Synonimia składniowa. Ćwiczenia dla cudzoziemców, Warszawa 1998.
Mędak Stanisław, Liczebnik też się liczy. Gramatyka liczebnika z ćwiczeniami, Kraków 2004.
Nagórko A., Zarys gramatyki polskiej, Warszawa 2002.
Pyzik J., Iść czy jechać? Ćwiczenia gramatyczno-semantyczne z czasownikami ruchu, Kraków 2003.
Pyzik J., Przygoda z gramatyką. Fleksja i słowotwórstwo imion, Kraków 2000.
Przybylska R., Czas to pieniądz. Wyrażanie czasu w polskim zdaniu pojedynczym. Ćwiczenia, Kraków 1992.
Tokarski J., Fleksja polska, Warszawa 1986.
Literatura uzupełniająca
Bańko M., Wykłady z polskiej fleksji, Warszawa 2002.
Dąbrowska A, Najczęstsze błędy popełniane przez cudzoziemców uczących się języka polskiego jako obcego, [w:] Opisywanie, rozwijanie i testowanie znajomości języka polskiego jako obcego, red. A. Seretny, W. Martyniuk, E. Lipińska, Kraków 2004, s. 105-136.
Lechowicz J., Podsiadły J., Ten, ta, to. Ćwiczenia nie tylko gramatyczne dla cudzoziemców, Łódź 2001.
Iglikowska T., Ćwiczenia gramatyczno-leksykalne na lektoraty języka polskiego dla cudzoziemców, Warszawa 1995.
Ostaszewska D., Tambor J., Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego, Warszawa 2004.
Uwagi
Jest to przedmiot obowiązkowy w ramach specjalizacji nauczanie języka polskiego jako obcego.
Zmodyfikowane przez dr hab. Tomasz Ratajczak, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 20-05-2017 12:09)
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Korzystając z niniejszej strony, wyrażasz zgodę na ich używanie. Dowiedz się więcej.