1. SylabUZ
2. Wydział Nauk Społecznych
3. semestr zimowy 2022/2023
4. Psychologia - jednolite magisterskie
5. Psychologia procesów poznawczych

Wygeneruj PDF dla tej strony

Psychologia procesów poznawczych - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Celem przedmiotu jest:

- zapoznanie studentów z paradygmatem psychologii procesów poznawczych

- zapoznanie z charakterystyką oraz funkcjami poszczególnych procesów poznawczych z wykorzystaniem wybranych koncepcji teoretycznych

- kształtowanie umiejętności  krytycznego  odnoszenia się do różnych koncepcji teoretycznych oraz stosowania  wiedzy  o procesach poznawczych w analizie zachowania człowieka

- nabywanie kompetencji związanych z przedstawianiem swojego stanowiska dotyczącego poznawczego funkcjonowania człowieka

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

Wymagania wstępne: student powinien  umieć posługiwać się  podstawową terminologią psychologiczną

Wymagania przedmiotowe: wiedza z przedmiotu  "Wstęp do psychologii"

Zakres tematyczny

Problematyka wykładów:

1. Narodziny i tożsamość psychologii poznawczej: historia, przedmiot, warsztat badawczy. Dominujące paradygmaty i modele umysłu. Podstawowe problemy psychologii poznawczej, charakterystyka. Szerokie i wąskie rozumienie procesów poznawczych. Świadomość w poznaniu, poziomy świadomości. Procesy poznawcze w poznaniu społecznym.

2. Ewolucyjne, kulturowe, sytuacyjne i podmiotowe uwarunkowania procesów percepcji.. Proces percepcji jako aktywny i twórczy  sposób odzwierciedlenia rzeczywistości.  Fazy procesu spostrzegania i ich charakterystyka.  Spostrzeganie jako proces wyodrębniania cech  (bottom-up)  i uwarunkowany schematami poznawczymi (top-down). Spór o struktruralizowanie spostrzeżeń – asocjacjonizm vs strukturalizm. Wnioskowanie percepcyjne, przebieg procesu kategoryzacji, tworzenie struktur poznawczych. Charakterystyka rzeczywistości rozumianej jako źródło bodźców (pojęcie bodźca, charakterystyka analizatorów, receptory, ich lokalizacja, podział oraz progi wrażliwości). Analiza i charakterystyka  spostrzegania wzrokowego.

3. Uwaga – charakterystyka procesu, jego funkcje. Neurologiczne korelaty procesów uwagi. Optymalny poziom aktywacji, stany czuwania, czujności i pobudzenia. Teorie uwagi: selekcji źródła informacji, przeszukiwania pola percepcyjnego, przedłużonej koncentracji, podzielności, przerzutności. Teorie filtra uwagowego Donalda Broadbenta, wielu filtrów uwagowych Ann Treisman. Modele zasobów uwagi  D. Kahnemana. Dystraktory i ich rodzaje.  Czynności automatyczne.

4.  Charakterystyka procesów pamięci. Pamięć jako zdolność i pamięć jako proces. Poziomy pamięci.  Modele pamięci wg Atkinsona i Schiffrina. Neurologiczne korelaty pamięci. Podział pamięci ze względu na zapamiętane treści. Pamięć deklaratywna (semantyczna i epizodyczna) i proceduralna. Charakterystyka pamięci autobiograficznej. Pamięć prospektywna. Procesy interferencyjne zakłócające zapamiętywanie. Szczególne przypadki zapamiętywania – zjawisko flashbulb. Zaburzenia pamięci spowodowane czynnikami organicznymi, oraz związane z aktualnym stanem podmiotu. Zaburzenia pamięci i odtwarzania związane z nietrwałością, procesami uwagi,  błędną atrybucją, tendencyjnością i podatnością na  sugestię

5. Klasyczne teorie uczenia się (warunkowanie klasyczne i instrumentalne).  Rola czynników kontekstowych w procesie uczenia się. Podstawowe pojęcia: generalizacja, różnicowanie, hamowanie. Wzmocnienia i zasady ich stosowania. Uczenie utajone, przez próby i błędy, uczenie społeczne. Znaczenie transferu w procesie uczenia się. Rodzaje transferu. Krzywe uczenia się. Czynniki optymalizujące proces uczenia się: rodzaj i organizacja materiału, zainteresowania, nastawienie, poziom motywacji.

6. Złożone procesy poznawcze: myślenie i rozwiązywanie problemów; myślenie twórcze i odtwórcze– charakterystyka procesów, uwarunkowania. Algorytmy i heurystyki. Procesy inkubacji, intuicji, wglądu. Podejmowanie decyzji – charakterystyka procesu; uwarunkowania; rodzaje decyzji, zjawisko „zmęczenia decyzyjnego” i jego skutki.

Problematyka ćwiczeń:

1. Omówienie właściwości bodźców i możliwości ich odbioru
2. Podstawowe narządy zmysłów człowieka, ich charakterystyka
3. Spostrzeganie wzrokowe, charakterystyka – analiza złudzeń wzrokowych i ich przyczyn
4. Procesy uwagowe -  przeszukiwane pola percepcyjnego, zasoby uwagowe, procesy automatyczne i procesy kontrolowane
5. Pamięć krótkotrwała i długotrwała, czynniki wpływające na zapamiętywanie, błędy pamięci
6. Uczenie się, organizacja materiału, transfer w uczeniu się
7. Złożone procesy poznawcze – błędy  w formułowaniu sądów i ich przyczyny, podejmowanie decyzji – skutki zmęczenia decyzyjnego  dla funkcjonowania poznawczego człowieka

 

Metody kształcenia

1. Wykład

2. Ćwiczenia:

- ćwiczenia audytoryjne

- analiza tekstów z dyskusją

- projekt badawczy realizowany w grupach

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Zaliczenie wykładu odbywa się na podstawie egzaminu testowego składającego się z kilkunastu pytań zamkniętych z jednokrotnym wyborem. Oceny z egzaminu wg następującego kryterium: 60% - 64%pkt - ocena dostateczna,, 65% -69%: + dostateczna, 70%- 79% - ocena dobra, 80% - 84%, 85 %- 100% - ocena bardzo dobra

Zaliczenie ćwiczeń odbywa się na podstawie kolokwium testowego, składającego się z kilkunastu pytań zamkniętych z jednokrotnym wyborem kryterium: 60% - 64%pkt - ocena dostateczna,, 65% -69%: + dostateczna, 70%- 79% - ocena dobra, 80% - 84%, 85 %- 100% - ocena bardzo dobra). Jest to  warunek podstawowy zaliczenia ćwiczeń, Dodatkowe, lecz konieczne warunki zaliczenia  to:  ocena projektu grupowego oraz aktywność student

Literatura podstawowa

Doliński D., Strelau J. (2008) Psychologia. t.1. GWP, Gdańsk

Kahneman D. (2011) Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym. Media Rodzina, Poznań

Maruszewski T.  (2011) Psychologia poznania. Umysł i świat. GWP, Gdańsk,

Nęcka E., Orzechowski J., Szymura B., (2006) Psychologia poznawcza. Wydawnictwo PWN, Warszawa.

Lyengar, S., Lepper, M. (2000) When choice is demotivating: Can one desire too much of good Thing? Journal of Personality and Social Psychology, 79 (6) 995-1006 

Literatura uzupełniająca

Kosslyn M., Rosenberg S., (2006) Psychologia. Kraków

Nisbett R.E. (2009)  Geografia myślenia. Dlaczego ludzie Wschodu i Zachodu myślą inaczej. Smak Słowa, Sopot

Schacter D. (2003) Siedem grzechów pamięci. PIW, Warszawa

Schwartz  B., (2015) Paradoks wyboru, PWN, Warszawa

Uwagi

Zmodyfikowane przez dr hab. Iwona Grzegorzewska, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 17-01-2023 12:39)