1. SylabUZ
2. Wydział Humanistyczny
3. semestr zimowy 2016/2017
4. Językoznawstwo - trzeciego stopnia z tyt. doktora
5. Konwersatoria tematyczne VI

Wygeneruj PDF dla tej strony

Konwersatoria tematyczne VI - opis przedmiotu

Cel przedmiotu

Celem przedmiotu jest zapoznanie studenta z wiadomościami dotyczącymi budowy korpusów językowych, technik gromadzenia danych językowych oraz możliwości ich praktycznego wykorzystania, przy szczególnym uwzględnieniu ich zastosowania w kontekście analizy dyskursu. Rozpatrywane zagadnienia dotyczą lingwistyki korpusowej, językoznawstwa statystycznego oraz analizy dyskursu i kwestii, czy wymienione zagadnienia pozwolą się klasyfikować jako paradygmaty, metodologie czy też metody. Duże powinowactwo lingwistyki korpusowej z metodami statystycznymi dotyczy w pierwszej linii frekwencji jednostek językowych. Zajęcia mają na celu zapoznać studentów m. in. z dwoma typami analizy korpusowej tzw. corpus-based analysis – opartej na danych językowych oraz corpus-driven-analysis – wynikającej z danych korpusowych. Przybliżone zostaną podstawowe korpusy języka polskiego jak np. NKJP czy PWN  oraz języka niemieckiego DWDS oraz COSMAS. W centrum naszej uwagi znajdzie się wyjaśnienie metod badawczych lingwistyki korpusowej i kwantytatywnej, które nie ograniczają się wyłącznie do badania pojęcia częstotliwości, lecz pozwalają na analizy wielopoziomowe, tak jak ma to miejsce m.in. w przypadku dyskursu.

 

Wymagania wstępne

Zapisz zmiany

brak

Zakres tematyczny

Nazwa szczegółowa przedmiotu: Lingwistyka korpusowa.

Pojęcie korpusu językowego, lingwistyki korpusowej, początki lingwistyki korpusowej (rys historyczny), badania teoretyczne, a materiałowe, rola danych w językoznawstwie, zagadnienie projektowania korpusu wraz z kryteriami reprezentatywności (ilościowej i jakościowej), kwestia skończonej wielkości korpusu, format elektroniczny korpusu, typologie korpusów: jedno- i wielojęzyczne; równoległe i porównywalne; ogólne i specjalistyczne; korpusy całościowe i próbkowane, korpusy indeksowane, zapoznanie z podstawowymi narzędziami do analizy korpusowej i kwantytatywnej: konkordancja, listy frekwencyjne, wyszukiwarka kolokacji oraz clusterowanie, filiacja tekstów, koncentracja i stereotypowość słownictwa, analiza morfologiczno-składniowa korpusów, korpusy w nauczaniu języków obcych.   

Metody kształcenia

W ramach prowadzonego konwersatorium zastosowane zostaną zarówno formy wykładu umożliwiające studentom pierwszy kontakt z tematyką lingwistyki korpusowej, jak i metody polegające na czynnym uczestnictwie studentów w zajęciach. Do tych ostatnich należy m.in. opracowywanie zagadnień omawianych w ramach prowadzonych zajęć, aktywny udział studentów w dyskusji wykazujący przekazaną wiedzę oraz opracowywanie przez słuchaczy omawianych zagadnień w formie prezentacji multimedialnej lub referatu. Równolegle do zajęć  studenci przygotowują pracę pisemną, która bazuje na informacjach zdobytych w ramach konwersatorium.

 

 

Efekty uczenia się i metody weryfikacji osiągania efektów uczenia się

Opis efektu	Symbole efektów	Metody weryfikacji	Forma zajęć

Warunki zaliczenia

Aktywny udział w zajęciach, zaliczenie sprawdzianu wiedzy, ocena przygotowanej pracy pisemnej, zdanie egzaminu.

 

Literatura podstawowa

Andrzejczuk, Anna (2010): Narodowy Korpus Języka Polskiego - teoria i praktyka. Fakty, mity, potrzeby. W: Lingwistyka Porównawcza, Tom 3, 2010, s. 135-143.

Bilut-Homplewicz, Zofia / Czachur, Waldemar / Smykała, Marta (red.) (2009): Lingwistyka tekstu w Niemczech. Pojęcia, problemy, perspektywy. Wrocław: Wydawnictwo Atut.

Bogołębska, Barbara / Worosowicz, Monika (red.) (2010): Styl-dyskurs-media. Łódź:  Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Buczyński, Aleksander (2006): Wybrane zastosowania programu „Kolokacje” do badań lingwistycznych. W: Duszak, A. / Gajek, E. /Okulska, U.(red.): Korpusy w angielsko-polskim językoznawstwie kontrastywnym. Teoria i praktyka. Kraków: Universitas, s. 427-447.

Dąbrowska-Burkhardt, Jarochna (2013): Die gesamteuropäischen Verfassungsprojekte im transnationalen Diskurs. Eine kontrastive linguistische Analyse der deutschen und polnischen Berichterstattung. Zielona Góra: Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Duszak, Anna (2010): Styl jako kategoria krytycznej analizy dyskursu. W: Bogołębska, B./ Worosowicz, M. (red.): Styl-dyskurs-media. Łódź:  Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 33-43.

Duszak, Anna / Gajek, Elżbieta / Okulska, Urszula (red.) (2006): Korpusy w angielsko-polskim językoznawstwie kontrastywnym. Teoria i praktyka. Kraków: Universitas.

Grzmil-Tylutki, Halina (2010): Francuska lingwistyczna teoria dyskursu. Historia, tendencje, perspektywy. Kraków: Universitas.

Heinemann, Wolfgang (2009): Lingwistyka tekstu kontra lingwistyka dyskursu? W: Bilut-Homplewicz, Z. / Czachur, W. / Smykała, M. (red.): Lingwistyka tekstu w Niemczech. Pojęcia, problemy, perspektywy. Wrocław: Wydawnictwo Atut, s. 361-373.

Kamińska-Szmaj, Irena (1990): Różnice leksykalne między stylami funkcjonalnymi polszczyzny pisanej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Lewandowska-Tomaszczyk, Barbara (red.) (2005): Podstawy językoznawstwa korpusowego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Lewandowska-Tomaszczyk, Barbara (2011): Nowe wyzwania w jakościowej i ilościowej metodologii analizy języka. W: Bulletin de La Société Polonaise de Linguistique LXVII, s. 141-165.

Okulska, Urszula (2006): Metody statystyczne w językoznawstwie. W: Duszak, A. / Gajek, E. /Okulska, U. (red.): Korpusy w angielsko-polskim językoznawstwie kontrastywnym. Teoria i praktyka. Kraków: Universitas, s. 351-386.

Pawłowski, Adam (1999): Metodologiczne podstawy wykorzystania słowników frekwencyjnych w badaniu językowego obrazu świata. W: Pajdzińska, A. / Krzyżanowski, P. (red.): Przeszłość w językowym obrazie świata. Lublin: Wydawnictwo UMCS, s, 81-99.

Pawłowski. Adam (2001): Metody kwantytatywne w sekwencyjnej analizie tekstu. Warszawa: Katedra Lingwistyki Formalnej Uniwersytetu Warszawskiego.

Pawłowski. Adam (2003): Lingwistyka korpusowa – perspektywy i zagrożenia. W: Polonica 22-23 (2003), s. 19–32.

Pawłowski, Adam (2010): Empiryczne i ilościowe metody badań wobec naukowego statusu współ- czesnego językoznawstwa. W: Stelmaszczyk, P. (red.), Metodologie językoznawstwa. Filozoficzne i empiryczne problemy w analizie języka. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego,  s. 117–131.

Przepiórkowski, Adam (2004): Korpus IPI PAN. Wersja wstępna. Warszawa: Instytut Podstaw Informatyki PAN.

Przepiórkowski, Adam / Bańko, Mirosław / Górski, Rafał L./ Lewandowska-Tomaszczyk, Barbara (red.) (2012): Narodowy Korpus Języka Polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Sambor, Jadwiga (1972): Słowa i liczby. Zagadnienia językoznawstwa statystycznego. Wrocław / Warszawa et al.: Ossolineum.

Virtanen, Tuija (2009): Corpora and Discourse Analysis. W: Lüdeling, A. / Kytó, M. (red.): Corpus Linguistics. Tom 2. Berlin / New York: de Gruyter, s. 1043-1070.

Wodak, Ruth / Krzyżanowski, Michał (2011): Jakościowa analiza dyskursu w naukach społecznych. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Łośgraf.

 

Literatura uzupełniająca

Według bieżących potrzeb.

 

Uwagi

Zmodyfikowane przez dr hab. Anna Wojciechowska, prof. UZ (ostatnia modyfikacja: 30-09-2016 16:06)